Warmte van een leien dak

Q-Roof

Verduurzamen van monumenten is lastig. Isoleren is vaak onmogelijk waardoor het energieverbruik hoog is. Duurzame opwekking van die energie met bijvoorbeeld PV-panelen of zonnecollectoren op het dak, is vanwege het beeld vaak ongewenst of niet toegestaan. Met een onzichtbare zonnecollector biedt Q-Roof nieuwe mogelijkheden voor verduurzaming van monumenten.

Q-Roof ontwikkelde in eerste instantie een zonnecollector voor pannendaken. “Idee achter de collector is dat pannen heel erg warm worden in de zon. De bedenker ontwikkelde een systeem om die warmte uit de pannen te benutten”, vertelt Ruud Derks van Q-Roof. De collector bestaat uit een vloeistofgevulde buis tussen de panlatten, die met aluminium geleiders contact maakt met de achterzijde van de pan. De geleider is uitgesneden in vingervorm, vergelijkbaar met een vogelschroot. Daardoor is deze geschikt voor elke vorm dakpannen. Deze onzichtbare collector is inmiddels in een groot aantal monumentale pannendaken ingepast.

Tussen de leilagen

“Pannen kun je weghalen en na het aanbrengen van de collector weer terugleggen. Voor leien is dat een stuk lastiger”, zegt Derks. “Die zitten vastgenageld en haal je er niet zo maar even af. Daarbij is leidekken echt vakwerk. Je heb ook niet de ruimte om de geleiders zo maar tegen de achterkant van de lei te plaatsen.”

Q-Roof ging samen Lei Import en twee zeer ervaren leidekkers Jobse Leidekkersbedrijf en Restauratiebedrijf uit Middelburg aan de slag om hiervoor een systeem te ontwikkelen. Uiteindelijk is gekozen voor aluminium platen die tussen de lagen leien worden gedekt.

De gemeente Middelburg toonde zich geïnteresseerd in een pilotproject. Daartoe is op de zuidkant van het stadhuis een dakdeel voorzien van deze collector van Q-Roof. Dit is meegenomen bij een renovatie van het leien dak.

Voor de inpassing van het systeem is het nodig dat de leien op een leilat worden geplaatst. Oude leien zitten vaak rechtstreeks op het dakbeschot bevestigd, maar dan ontbreekt de ruimte voor de buizen. Bij nieuwere leisystemen is de leilat wel gebruikelijk.

Monitoring

Q-Roof monitort het systeem in Middelburg, dat sinds september in gebruik is. De warmte wordt bij dit pilot-project gebruikt voor warm tapwater. “Ook in de winter werkt het systeem. Dan worden pannen en leien bij een heldere zon toch nog 30 tot 40 ˚C.”

Voor de toekomst kijkt Q-Roof of het systeem ook geschikt is voor de voeding van warmtepompen. Dit hangt ook af van de mogelijkheden van het afgiftesysteem in het monument.

Na de proefperiode gaan Q-Roof en Lei Import samen actief de markt op om dit systeem te promoten voor de verduurzaming van monumenten. Volgens Lei Import past het system ook heel mooi bij de duurzaamheid van leien: duurzaam in de zin van levensduur van meer dan 100 jaar en duurzaam in de zin van een natuurproduct.